15:44
Омбы облысының қазақша жер-су атаулары

Амангелді ауылы Ресеймен шекараға жақын жерде орналасқанын білеміз. Кезінде шекара болмай араласып жатқан ел. Ал егер 17-18 ғасырларды алсақ, қазіргі Омбы облысының жерінде қазақтар көшіп жүргендігі туралы орыс зерттеушілері көп жазады. Яғни бүгінгі күннің өзінде Омбы облысында қазақша атаулардың болғаны ол  сол кезден қалған сөздер деп білген жөн. Қазірдің өзінде біз білетін қазақша атаулар аз емес, мысалы: Қоңыр, Аяқшілік, Жөншілік, Тамшілік, Байгел, Самырза, Алабота, Миян, Жарағаш, Қаратерек, Егеағаш, Алқұл, Қараөзек, Сарыбай, Суқамыш, Бесқұдық, Сұлукөл, Жаңатаң, Қызылтаң, Қараман, Тотыбай, Байғұтты, Боян-Көбен, Алпысбай, Шымылдық, Жаңы Құлан, Боран, Сатыбай, Рақылжан, Талапкер, Артын ағай, Тырналы. Осы қысқа мақалада тек Русская Поляна мен Нововаршавка аудандарындағы қазақша атаулар қамтылды. Мүмкін осы екі аудандағы басқа қазақша атауларды ұмытылып қалды. Егер білетін болсаңыздар, қосыңыздар. Астындағы комментерде жазуға болады.

 

Ресей аумағында қалған Омбы аймағының кезінде өзгертілген атаулары.

Изюмовский – Атабай-Томар (1904 жылы өзгерген)

Харитоновская – Байғын ағаш (1907)

Князетрубецкая – Жалғыз құдық (1904)

Антоновское – Дүйсенбай-Шілік (1904)

Ново-Николаевское (Цветнополье) – Шұңқыр бейіт (1904)

Побочное – Тоғысбай (1904)

Зеленополье – Үлкен-Шілік (1904)  

Екатеринославская – Ұзынкөл (1907)

Федоровка – Ұзынкөл (1907)

Федоровка – Тілеміс (1907)

Кохановское – Аманжан (1907)

Андреевка – Бөгенбай (1903)

Ляличи – Бас айғыр (1904)

Бобровка – Жарқынағаш (1904)

Генераловка – Егіндіағаш (1903)

Белосток – Қырықты қызыл (1907)

Калиновское – Қара-Томар (1904)

Горнозаевка – Май (Мамай) (1904)

Новоекатиеринославка – Ұзынағаш (1903)

Павлоградка – Шарбақты (1899)

Игнатьевка – Сырпайша (1904)

Дувановка – Төбет (1907)

Новокунянское – Естемір (1906)

Новоцарицинское – Басқұмдыкөл (1904)

Платовское – Сағасай (1907)

Розовка – Келдібек (1903)

Славянская – Қаратерек (1905)

Голубовка – Мойнақ (1904)

Степановский – Ащыкөл (1899)

Соловьевское – Итемген (1907)

Терпение – Қойсойған (1904)

Новодонское – Қоскөл (1904)

Громогласовка – Әулиесу (1907)

Полтавка – Сарыкөл (1894)

Зароская – Саржан (1907)

Христиановская – Садақ (1907)

Мамоновка – Тереңсай (1904)

Н.Лукьяновка – Сұлуағаш (1908)

Платоновка – Қосқызыл (1908)

Новосергиевская – Әлеуке (1904) т.б.

 Дерек «Казахи Омского Прииртышья» экциклопедиясынан алынды.

Мақала қоса ақпарат

Нововаршавка ауданы:

Алқұл,

Жарағаш,

Қараөзек,

Қараман,

Ұйымдасу,

Таврический ауданы:

Әмре,

Іргебай,

Ақпан,

Ағыс,

Байтұяқ,

Арбабай,

Бұжан,

Жапырақты,

Жүзбай,

Жаңа ауыл,

Іргебай,

Қарақұнан,

Қарасырым,

Сарысырым,

Қожа,

 Қоянбай,

Ақпан,

Талдыағаш,

Жүзбай,

Отын үйген,

Ырыспай,

Сәттібай,

Талдыағаш,

Түлек,

Тарбақ,

Таймас,

Үкібай,

Русская Поляна ауданы:

Алтыбай,

Ұзынағаш,

Ағашорын,

Басағаш,

Шортанбай,

Бозан,

Бөрілі,

Ералы-Біралы,

Қаратал Целинный совхозына қарасты,

Қаратал Новосанжаровка совхозына қарасты,

Қоянды,

Миян,

Самырза,

Тамшілік,

Тоганас,

Аяқшілік.

Есілкөл ауданы:

Әлім,

Бақабас,

Қасқа ат,

Қойбағар,

Құдияр,

Омар,

Тасан,

Торыат.

Шарбақкөл ауданы:

Әлеуке,

Жандай,

Ақпай,

Айбас,

Бұрыл,

Балта,

Боранкөл,

Үлкен Ысқақ,

Қаратал,

Дүйсенбай,

Жаңауыл,

Жансай,

Жаманқала,

Жұмабай,

Қарағаш,

Қойшыбай,

Өтеген,

Қаиыпберген,

Қопа,

Құдықшілік,

Мәшен,

Меруерт,

Молдахан,

Мырзаболат,

Найман,

Ортакшыл,

Сәрсенбай,

Ескі Жанан,

Томар,

Бірлік,

Табын,

Топал,

Тілеген,

Ұзынкөл,

Шақат,

Шахман,

Шоқпыт.

Одесса  ауданы:

Атқырылған,

Жақынағаш,

Қаржас,

Көктерек,

Қыстауағаш,

Құрас,

Шаңдақ,

Шұбар бие,

Москален ауданы:

Бостандық,

Базарбай,

Бақтыбай (ауыл№1),

Бөкен,

Әбейті,

Досай,

Донай,

Домбай,

Дүйсетай,

Елеуіш,

Жаңауыл,

Қойшыбай (ауыл№3),

Жексенбай,

Қарағаш,

Қызылағаш,

Рамадан,

Саға,

Тұнба.

Назыбай ауданы:

Үлкен Бәйімбет,

Кіші Бәйімбет,

Бостандық,

Жолдыөзек,

Қараңғы Арал,

Керей,

Сұлутерек,

Марьянов ауданы:

Байнияз,

Жандос,

Жүніс,

Қабыл,

Үлкен Қарабас,

Кіші Қарабас ,

Қаратерек,

Құлансу ,

Қызылшілік,

Мырзағұл,

Сәдуақас,

Шонай.

Азов ауданы:

Бакзе,

 Бибатыр,

 Жолбарыс,

Қожан-Бекен,

Құдықшілік,

Құлан,

Құттымбет ,

Қырыққұдық,

Сағынай,

Самырат,

Сегізбай,

Секербай,

Сонакөз,

Түлек,

Шәріп.

Полтава ауданы:

Бастерек,

Қазыбек,

Қаудантал,

Тарғыл бұқа,

Павлоград ауданы:

Байғұтты,

Балқожа,

Бостан,

Есенгелді ,

Жәдігер,

Қайдауыл,

Керат,

Керейбай,

Састомар,

Тоқтауыл.

Горьковский ауданы:

Белсенді,

Дүйсен,

Ахмет.

Омбы қаласында:

Бозтөбе (қазір Қаржас),

Көкөзек.

Омбы  ауданы:

Жүсіп.

Шарлақ ауданы:

Жартарғұл

Қызылтаң,

Құрымбел,

Медет,

Ұлжай.

Тюкала ауданы:

Ашшыкөл,

Бекіш (Бекишево)

Кендірлі,

Үлкен Кендірлі,

Қанғалы,

Қызырлы,

Құмыра,

Қазкель,

Қоскөл (Кошкуль),

Қолкөл (Колкуль),

Қалмақ (Колмаково),

Қонкөл (Конкуль),

Черталы, ?

Қабырға (Қабырдақ),

Қошар,

Сарыбалық,

Селискуль - ?                

Тары ауданы:

Айтқұл,

Үлкен Тұралы (Большая Туралы),

Сауысқан (Соускан),

Барлық мәліметтер ашық дерек көздерден алынды. jetline

 

Санат: Тарих | Қараулар: 590 | Қосқан: Admin
Пікірлер саны: 7
0  
7 Берик   (30.10.2022 22:46) [Материал]
Мына жазбаларға, әсіресе комментердегі атауларды берген адамға риза болып отырмын. Орысша айтқанда ОФИГЕТЬ!

0  
6 gbayazit57   (30.10.2022 08:39) [Материал]
Ассалаумағалейкум! Жақсы мәліметтер беріліпті.

+1  
5 Темирбай   (27.10.2022 15:12) [Материал]
Өкінішке қарай қазыргі бар ауылдар есебінен Еңбекші Қазақ, Шортамбай, Бакзе, Бақабас ауылдары шығып қалды, тек орны бар. Әрине бұл тізімдерге атауларды қоса беруге болады, үйткені Омбы өңірінде қазақша атаулар өте көп, бәрін жазу мүмкін емес. Ескі географиялық карталарды қарасақ ауыл, көлдер атауы өте көп.

+1  
4 Темирбай   (27.10.2022 13:26) [Материал]
В Омской области 42 казахских аула + 14 казахских деревень + 2 казахских села + 1 жд станция ?

Называевский р-н:
______
Аул Энбекши-Казах -
Аул Сулу-Терек
Аул Бостандык
Аул Каран-Гарал
Аул Кирей
Аул Байымбет

Щербакульский р-н:
______
Аул Кудук-Чилик
Аул Шахат
Аул Артакшил
Аул Большой Искак
Аул Койчубай
Аул Карагаш
Деревня Тарналы

Москаленский р-н:
______
Аул Ромадан
Аул Тумба
Аул Жанааул
Аул Дюсетай
Аул Кзыл Агаш
Аул Илеуш

Нововаршавский р-н:
______
Аул Кызылтан
Аул Алкул
Аул Жарагач
Аул Каразюк
Аул Караман
ж/д_о Талапкер

Русско-полянский р-н:
______
Аул Шортамбай -
Аул Бас-Агаш
Аул Бузан
Аул Каратал
Деревня Тогунас
Деревня Там-чилик
Село Алабота

Азовский р-н:
______
Аул Сегизбай
Аул Тулумбай
Аул Бакзе -
Аул Кутумбет

Исилькульский р-н:
_______
Аул Омар
Аул Бакабас -
Аул Каскат
Деревня Улендыкуль
Деревня Культжугут

Павлоградский р-н:
______
Аул Кайдаул
Аул Кирибай

Марьяновский р-н:
______
Аул Домбай
Аул Кара-Терек

Саргатский р-н:
______
Аул Балангуль
Деревня Кушайлы
Деревня Куртайлы
Деревня Калмакуль
Деревня Казырлы

Таврический р-н:
______
Аул Коянбай
Деревня Байдалин

Горьковский р-н:
______
Аул Бельсенды-Казах

Крутинский р-н:
______
Деревня Сингуль
Деревня Салтаим
Село Новокарасук

Знаменский р-н:
_______
Деревня Усть-Тамак
Деревня Тузаклы

+1  
3 Темирбай   (27.10.2022 13:24) [Материал]
Шарбақкөл ауданы Алеуке (1866-1965), Жандай, Ақпай, Айбас, Бурыл, Балта 1781-1975, Боранкөл, Бурул негізі Бурыл болуы тиіс 1885-1960, Үлкен Ысқақ, Қаратал, Дюсенбай 1886-1955, Жаңауыл, Жансай, Жаманқала, Жұмабай 1830, Қарағаш 1865, Қойшыбай 1861, Сәрсембай 1856-, Өтеген 1865-, Қаиыпберген 1861-, Қопа 1830, Құдықшілік, Машен, Меруерт, Молдахан, Мырзаболат, Найман 1826, Ортакшыл; Сәрсембай, Ескі Жанан, Томар, Бірлік, Табын, Топал 1761-, Тілеген, Ұзынкөл, Шахат 1781, Шахман, Шоқпыт
Есілкөл ауданы Алім (?-1955), Бақабас, Қасқат, Қойбағар, Құдияр, Омар, Тасан, Торат,
Нововаршавка ауданы Алкүл, Жарағаш, Қараөзек 1850, Қараман 1896, Ұйымдасу,
Тавричан ауданы Әмре (1803-1970), Іргебай, Акпан, Ағыс, Байтұяқ қазыр д. Байдалин Зиябек Кабульдинов ауылы 1884, Арбабай, Бужан 1880-, Жапырақты, Жүзбай, Жаңауыл, Іргебай, Қарақұнан, Қарасырым, Сарысырым, Қожа, Қоянбай, Ақпан, Талдыағаш, Жүзбай, Отынүйген 1916-1968, Рыспай, Сәттібай, Талдыағаш 1898-1966, Түлек, Тарбақ, Таймас, Үкібай,
Русская Поляна ауданы Алтыбай, Ұзынағаш, Ағашорын, Басағаш, Шортамбай, Бозан, Бурле менімше осылай орыстар атап кеткен Бөрілі дегенді, Ералы-Біралы, Қаратал Целинный совхозында, Қаратал Новосанжаровка совхозында, Қоянды, Миян, Самырза, Тамшілік, Тоганас, Шортамбай, Аяқшілік.
Одес ауданы Атқырылған (1840-?), Жақынағаш, Қаржас 1909-1987, Көктерек 1912, Қыстауағаш, Құрас, Шаңдақ, Шұбар бие,
Москален ауданы Базарбай (1850-1950), Бақтыбай-ауыл№1, Қойшыбай-ауыл№3, Букен, Дюсетай, Жаңауыл, Бөкен, Жексембай 1846-, Досай, Донай, Домбай 1700, Елеуіш, Қарағаш, Қырық үй Бөкен, Қызылағаш, Рамадан 1846--1992, Саға 1796-, Тұмба,
Назыбай ауданы үлкен Баймбет, кіші Баймбет, Бостандық, Жолдыөзек, Қарангарал негізі Қараңғы арал болуы керек сияқты, Керей, Сұлутерек 1892-,
Марьяновка ауданы Байнияз (1862-1976), Жандос 1871-1976, Жүніс 1882-, Қабыл 1801-1971, үлкен Қарабас 1700-1965, кіші Қарабас 17021971, Қаратерек, Құлансу 1777-1971, Қызылшілік, Мырзагүл, Садуақас, Шонай,
Азов ауданы Бакзе (1870-1990), Бибатыр 1786-, Жолбарыс, Қожан-Бекен, Құдықшілік 1914, Құлан, Құттымбет 1800, Қырыққұдық, Сағынай, Самрат, Сегізбай 1776-, Секрбай 1800-1965, Сонакөз, Түлек, Шәріп,
Полтавка ауданы Бастерек, Қазыбек, Қаудантал, Тарғыл бұқа,
Павлоградка ауданы Байғұтты, Балқожа 1886-1959, Бостан, Есенгелді 1712-1955, Жәдігер, Қайдауыл 1884, Керат, Керейбай 1750, Састомар 1809-1972, Тоқтауыл 1897-,
Горьковсий ауданы Белсенді, Дюсен, Ахмет,
Омбы қаласында Бозтөбе қазір Қаржас, Көкөзек,
Омский ауданы Жүсіп 1876-1957,
Шарлақ ауданы Қызылтаң,
Құрымбел даласы, аймағы, Құлынды даласы

0  
2 Азамат   (19.10.2022 09:25) [Материал]
Омбы облысының қазақтары диаспора емес.

0  
1 Serik   (18.10.2022 16:03) [Материал]
Бөтік деген ауыл жатады ма?

Пікірлерді тек тіркелген қолданушылар ғана қоса алады.
[ Тіркелу | Кіру ]